Gãy đầu dưới xương quay là gì?
Gãy đầu dưới xương quay là một trong những tổn thương thường gặp nhất ở xương chi trên. Nguyên nhân chủ yếu là do té ngã khi chống tay, đặc biệt là ở người lớn tuổi. Lực tác động mạnh từ mặt đất lên cổ tay khi bàn tay duỗi thẳng hoàn toàn là yếu tố chính gây ra gãy xương. Ngoài ra, các bệnh lý như loãng xương, giòn xương, u xương, tiểu đường hay lạm dụng corticoid để điều trị cũng có thể làm tăng nguy cơ gãy xương này.
Các tai nạn lao động, giao thông, sinh hoạt,… là nguyên nhân dẫn đến việc gãy đầu dưới xương quay ở người trẻ tuổi. Ngoài việc xương bị gãy, các mô mềm xung quanh cũng bị tổn thương nặng nề.
Nguyên nhân gãy đầu dưới xương quay
Tư thế ngã chống tay với cổ tay duỗi quá mức là nguyên nhân phổ biến dẫn đến chấn thương này. Nguyên nhân này chiếm 75 – 80% trường hợp gãy đầu dưới xương quay, chủ yếu xảy ra do tai nạn sinh hoạt, giao thông và thể thao.
Ở người trẻ và khỏe mạnh, té ngã xe đạp hay va chạm xe có thể tạo lực lớn làm tăng áp lực lên đầu dưới xương quay, gây gãy xương. Ngoài ra, người bệnh lớn tuổi, loãng xương cũng có khả năng gãy xương từ một lần ngã nhẹ.
Các yếu tố làm tăng nguy cơ chấn thương bao gồm:
- Loãng xương: Bệnh khiến xương trở nên mỏng manh, rất dễ gãy. Tình trạng này có thể dẫn tới gãy cổ tay hay gãy đầu dưới xương quay chỉ sau một cú ngã nhẹ.
- Tuổi tác: Chấn thương này có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi. Tuy vậy, tình trạng này thường gặp ở trẻ em và người trên 50 tuổi.
- Vận động viên: Vận động viên hoặc những người thường xuyên chơi những môn thể thao có tính đối kháng có nguy cơ gãy xương cao hơn.
Dấu hiệu gãy đầu dưới xương quay
- Sưng tấy, đau nhức ở vùng cổ tay.
- Biến dạng: Khi có di lệch, bàn tay bị lệch về phía ngoài, trục ngón tay không thẳng hàng với ngón giữa mà lệch về ngón áp út hoặc ngón út.
- Hình dạng bất thường: Khi nhìn thẳng, cổ tay và bàn tay tạo thành hình lưỡi lê, còn khi nhìn nghiêng sẽ tạo thành hình dĩa.
- Hạn chế vận động: Các ngón tay bị cứng.
Biến chứng:
- Rối loạn dinh dưỡng
- Có thể gây hội chứng SUDECK
- Hồi chứng ống cổ tay: Do gãy đầu dưới xương quay di lệch, chèn ép thần kinh giữa
- Thoái hóa khớp: gây nên đau, thường do gãy nội khớp
- Cal lệch: Cal lệch thường xảy ra theo hướng di lệch ban đầu bao gồm gập góc, ngắn xương hoặc mất góc nghiêng trụ. Biến chứng này ảnh hưởng lớn đến sự truyền lực qua khớp cổ tay và khớp quay trụ dưới, gập góc về phía lưng quá mức sẽ làm hạn chế gập và duỗi quá mức, gây đau khớp quay cổ tay và bán trật cổ tay, đặc biệt là người vận động cổ tay nhiều.
- Tổn thương gân: Tổn thương gồm viêm dính gân gấp và gân duỗi, đứt gân. Vận động sớm những ngón tay phải được chú ý để hạn chế dính gân, giảm phù nề mô mềm. Biến chứng thường gặp là đứt gân duỗi dài ngón cái. Nguyên nhân thường là do thiếu máu nuôi dưỡng cục bộ.
- Khớp giả: Đây là biến chứng hiếm gặp. Nguyên nhân bao gồm bất động không tốt, kéo xa những mảnh gãy quá mức trong cố định ngoài.
Điều trị gãy đầu dưới xương quay
Điều trị bảo tồn
Chỉ định:
- Gãy đầu dưới xương quay đơn thuần, ít di lệch hay gãy xương quay có kèm trật khớp quay trụ dưới.
- Gãy kiểu Pouteau-Colles, Smith’s.
- Gãy cành tươi ở trẻ em.
- Người cao tuổi mắc những bệnh lý mạn tính không thực hiện được phẫu thuật.
Phẫu thuật
Phẫu được chỉ định cho các trường hợp gãy thấu khớp, gãy hở, có kèm gãy xương cổ tay, tổn thương mạch máu thần kinh và điều trị bảo tồn thất bại.
Xuyên đinh kirschner qua da
Kết hợp xương nẹp vít
Phục hồi chức năng gãy đầu dưới xương quay
Mục tiêu:
- Tạo điều kiện tốt nhất cho quá trình liền xương
- Giảm sưng, phù nề, giảm đau, chống rối loạn tuần hoàn, ngăn ngừa kết dính khớp và ngừa hội chứng đau vùng ( Hội chứng rối loạn dinh dưỡng giao cảm phản xạ – hội chứng SUDECK)
- Duy trì tầm vận động khớp, ngăn ngừa teo cơ
- Phục hồi chức năng các hoạt động tinh tế bàn tay sau bất động
Để giảm đau, giảm sưng, tăng cường tuần hoàn máu và cải thiện khả năng vận động các khớp, việc phục hồi chức năng cho xương quay dưới bị gãy được thực hiện xuyên suốt quá trình điều trị, từ giai đoạn bất động đến khi kết thúc.
Quá trình điều trị phục hồi chức năng cần được thực hiện dưới sự hướng dẫn và giám sát của nhà chuyên môn.
