Bệnh viêm cột sống dính khớp là gì?
Viêm cột sống dính khớp là bệnh viêm hệ thống mạn tính, đặc trưng bởi thương tổn ở khớp cùng chậu, cột sống, các khớp ở chi và thậm chí cả điểm bám gân. Bệnh khiến một số đốt sống dính lại với nhau làm sưng lên dẫn đến việc khó cử động làm gù, vẹo, tàn phế.
Ước tính có khoảng 1 – 1.4% dân số mắc bệnh. Trong đó, tỷ lệ bệnh ở đàn ông cao gấp 2 – 3 lần so với phụ nữ. Bệnh thường phát triển từ rất sớm nhưng lại tiến triển chậm, theo thời gian có thể làm dính cứng khớp và đốt sống dẫn đến tàn phế.
Viêm cột sống dính khớp có di truyền không?
Bệnh viêm cột sống dính khớp với nguyên nhân hiện nay vẫn chưa được biết rõ, tuy nhiên có nhiều nghiên cứu chỉ ra bệnh có liên quan đến yếu tố di truyền. Trong gia đình nếu có người bị bệnh viêm cột sống dính khớp thì tỷ lệ người mắc sẽ tăng lên. Ngoài ra, bệnh còn liên quan chặt chẽ đến gen HLA-B27 – gen quy định kháng nguyên bạch cầu người.
Nhận biết các triệu chứng viêm cột sống dính khớp
Triệu chứng sớm nhất và đặc trưng của căn bệnh thấp viêm này là đau thắt lưng hoặc vùng lưng – thắt lưng kiểu viêm, có thể kèm theo hiện tượng cứng cột sống vào buổi sáng. Khác với các cơn đau lưng cơ học thông thường, đau lưng kiểu viêm do viêm cột sống dính khớp thường:
- Kéo dài ít nhất 3 tháng
- Có thể khởi phát từ rất sớm, thường trong độ tuổi 17 – 45
- Cường độ khi khởi phát âm ỉ và tăng dần theo thời gian
- Không thuyên giảm khi nghỉ ngơi nhưng sẽ cải thiện khi người bệnh vận động nhẹ
Lưu ý: Cứng khớp là một trong những biểu hiện điển hình của các bệnh lý cơ xương khớp. Khi nhận thấy dấu hiệu bất thường ở khớp, cần đến ngay cơ sở y tế hoặc bệnh viện để được chẩn đoán, phát hiện nguyên nhân gây nên tình trạng này.
Ngoài ra, tình trạng sức khỏe trên kéo theo một số triệu chứng như:
- Viêm khớp cùng chậu với dấu hiệu đau ở một hoặc cả hai bên mông
- Đau và sưng nóng kèm tràn dịch khớp do viêm ở khớp ngoại vi, chủ yếu là những khớp gốc chi đối xứng hai bên như khớp háng và khớp gối (chiếm 20% trường hợp)
- Ở Việt Nam, bệnh nhân thường có biểu hiện viêm khớp gốc chi sớm và rõ ràng hơn so với biểu hiện ở cột sống.
- Viêm điểm bám tận của gân, phổ biến nhất là ở cân gan chân và gân Achilles, đồng thời có thể kèm theo tràn dịch quanh gân
- Đau cứng cổ và khó xoay đầu, thường gặp ở bệnh nhân nữ
- Một số biểu hiện ngoài khớp:
- Ngủ không ngon giấc, thường tỉnh dậy vào khoảng nửa đêm gần sáng
- Mệt mỏi, sốt nhẹ và sụt cân
- Sưng ngón tay, ngón chân
- Viêm kết mạc và các triệu chứng tiêu hóa (tiêu chảy, đau bụng, xuất huyết…) xảy ra ở khoảng 5 – 10% trường hợp
- Viêm màng bồ đào, vẩy nến và viêm ruột mạn tính
- Biểu hiện bệnh tim mạch và phổi
Như vậy, có thể thấy bệnh không chỉ tác động đến các đốt sống và khớp mà còn nguy cơ gây suy giảm sức khỏe chung.
Đối tượng nguy cơ bệnh Viêm cột sống dính khớp
Viêm cột sống dính khớp là bệnh rất phổ biến và có tính chất di truyền. Bệnh hay gặp nhất ở nam giới và thường xuất hiện ở trước tuổi 35 và chỉ có một số trường hợp bệnh xuất hiện sau 45 tuổi. Bệnh viêm cột sống dính khớp rất nguy hiểm, nếu không điều trị sớm và kịp thời sẽ dẫn đến tình trạng biến dạng khớp, tàn phế, phụ thuộc và sự chăm sóc của gia đình và xã hội.
Viêm cột sống dính khớp có nguy hiểm không?
Nếu không sớm được chẩn đoán và điều trị, kiểm soát tốt, những thương tổn do viêm không chỉ ảnh hưởng đến các đốt sống mà còn liên lụy đến nhiều khớp ngoại vi và thậm chí có cả cơ quan, bộ phận khác trong cơ thể. Điều này có thể dẫn đến hàng loạt hệ lụy nguy hiểm như:
1. Dính khớp và đốt sống
Cơ thể sẽ thúc đẩy quá trình hình thành xương mới khi tình trạng viêm trở nặng. Sự hiện diện của những đoạn xương này sẽ làm thu hẹp khoảng cách giữa các khớp hoặc đốt sống, cuối cùng làm cho chúng dính lại với nhau. Khi đó, cột sống sẽ cứng lại và mất đi độ linh hoạt vốn có, có thể khiến người bệnh luôn trong tư thế gập người hoặc dẫn đến tình trạng “cột sống cây tre”.
Ngoài ra, nếu tình trạng dính cứng xảy ra ở khớp xương sườn – đốt sống, dung tích và chức năng của phổi sẽ bị ảnh hưởng.
2. Viêm màng bồ đào
Đây là dạng tổn thương phối hợp thường gặp nhất ở bệnh nhân viêm cột sống dính khớp với một số biểu hiện như:
- Đau mắt
- Nhạy cảm với ánh sáng
- Mờ mắt
3. Nứt, gãy xương
Căn bệnh viêm hệ thống mạn tính này có thể khiến xương mỏng dần ngay từ giai đoạn đầu. Điều này làm tăng mức độ nghiêm trọng của tư thế khom lưng vì khi đó, các đốt sống suy yếu rất dễ bị nứt, gãy.
4. Hệ lụy tim mạch
Trong một số trường hợp, tình trạng viêm có thể ảnh hưởng đến động mạch chủ, từ đó gây biến dạng van động mạch chủ ở tim, đồng thời làm suy giảm chức năng của cơ quan này.
5. Ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống
Ngoài những vấn đề trên, viêm cột sống dính khớp còn làm giảm chất lượng cuộc sống hàng của bệnh nhân bằng cách khiến họ:
- Mất dần khả năng tự chăm sóc bản thân
- Giảm năng suất làm việc hoặc thậm chí mất việc, từ đó gây nên gánh nặng kinh tế
- Thu hẹp các mối quan hệ trong gia đình và xã hội, tự cô lập mình và dễ bị trầm cảm
Phòng ngừa bệnh Viêm cột sống dính khớp
Ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng, tập thể dục thường xuyên, không sử dụng rượu bia và hút thuốc lá giúp phòng ngừa bệnh. Khi xuất hiện các triệu chứng cần đến khám tại cơ sở y tế khi có biện pháp điều trị phù hợp, không để bệnh diễn biến nặng sẽ điều trị khó khăn và khó phục hồi.
Điều trị viêm cột sống dính khớp
Mục tiêu điều trị viêm cột sống dính khớp bao gồm:
- Giảm đau
- Giảm cứng
- Phòng tránh hoặc làm chậm lại sự xuất hiện các biến chứng, ngăn ngừa sự biến dạng cột sống.
Điều trị viêm cột sống dính khớp thường sẽ đạt mục tiêu nếu như quá trình điều trị được tiến hành trước khi các tổn thương không hồi phục xuất hiện.
Điều trị bằng thuốc: theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa
Vật lý trị liệu: Vật lý trị liệu rất quan trọng, mang lại nhiều lợi ích như giảm đau, tăng sự dẻo dai, cải thiện tầm vận động.
Phẫu thuật: Phẫu thuật trong trường hợp không đáp ứng điều trị hoặc người bệnh có những tổn thương nghiêm trọng không thể chữa trị theo phương pháp nội khoa hoặc phục hồi chức năng.
